این اعتقاد قلبی در عرصه زندگی ثمرات پر برکتی را خواهد داشت که ما به چند نمونه از آن اشاره می کنیم:

1.توکل مایه نجات است

امام علی (علیه السلام): اَلتَّوَکُلُّ عَلَى اللّه نَجاةً مِنْ کُلِّ سوءٍ وَحِرْزٌ مِنْ کُلِّ عَدُوٍّ؛[1] توکل بر خداوند، مایه نجات از هر بدى و محفوظ بودن از هر دشمنى است.

در عرصه زندگی امکان لغزش و انحراف برای هر فردی محتمل است ،منتها بهترین نیرو و قدرت قلبی که در شرایط ناگوار و هلاک کننده باعث نجات می شود همین توکل به خداست که انسان با اعتماد به او از خطا و لغزش در امان می ماند .

 

 

2.نجات از مشکلات

 امام على علیه السلام: مَنْ تَوکَّلَ عَلَى اللّه ذَلَّتْ لَهُ الصِّعابُ وَتَسَهَّلَتْ عَلَیْهِ الأَسْبابِ؛[2] هر کس به خدا توکل کند، دشوارى ها براى او آسان مى شود و اسباب برایش فراهم مى گردد.

بسیاری از مشکلات در زندگی پیش می آید ،و هر انسانی به فکر چاره می افتد، انسانی که توکل و اعتقاد درونی در او شکل گرفته، با استعانت از خدا  مشکلات شدید را  به راحتی تحمل کرده و خداوند هم با اسباب خاص و مصلحت برترش ، مشکل را برای فرد قابل حل می کند. 

 

3.رزق آسان

قال رسول الله صلى الله علیه و آله: مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللّه کَفاهُ مَ?نَتَهُ وَرِزْقَهُ مِنْ حَیْثُ لایَحْتَسِبُ؛[3] هر کس به خدا توکل کند، خداوند هزینه او را کفایت مى کند و از جایى که گمان نمى برد به او روزى مى دهد.

رزق و روزی دست خداست،اما کسانی که توکل بالایی دارند رزق آنها با دیگران فرق خواهد کرد.وخدای متعال اسباب و راه رسیدن به رزق را در این افراد سهل می کند.

4.بی نیازی

قال الصادق علیه السلام:إِنَّ الغِنى وَالْعِزَّ یَجولانِ فَإِذا ظَفِرا بِمَوْضِعِ التَّوَکُّلِ أَوْطَنا؛[4] بى نیازى و عزّت به هر طرف مى گردند و چون به جایگاه توکل دست یافتند در آنجا قرار مى گیرند. 

سنت الهی در این است که متوکلین انسانهای بی نیازی باشند و شرایط زندگی آنها طوری اداره شود که به کسی محتاج نشوند.

5.پیروزی

قال الباقر علیه السلام :مَنْ تَوَکَّلَ عَلَى اللّه لایُغْلَبُ وَمَنِ اعْتَصَمَ بِاللّه لایُهْزَمُ؛[5] هر کس به خدا توکل کند، مغلوب نشود و هر کس به خدا توسل جوید، شکست نخورد.

توکل به خدا رمز  پیروزی و نجات از شکست و مغلوب شدن در تمام عرصه های زندگی است،چرا که انسان با تکیه به قدرت عالم هستی و ایمان به او هیچ ترسی و ضعفی را حس نخواهد کرد ،همان طوری که انبیاء چنین بودند.

6.رسیدن به قدرت برتر

قال الکاظم علیه السلام: مَن أرادَ أن یکنَ‌ أقوَی النّاسِ‌ فَلیتَوکل عَلی اللهِ؛[6] هر که می خواهد که قویترین مردم باشد بر خدا توکل نماید.

پیامبران انسانهایی بودند که قدرت روحی آنان همتا نداشت، انسانی که اهل توکل است خدا او را یاری می کند و او را قوی ترین مردم قرار می دهد.

پی نوشت ها:

1).بحارالأنوار، ج78، ص79، ح56

2).غررالحکم، ج5، ص425، ح9028

3).کنزالعمال، ج3، ص103، ح5693

4).کافى، ج2، ص65، ح3

5).جامع الأخبار، ص 322

6).بحار الانوار، ج7، ص143

زندگی با یاد خدا یعنی در سراسر زندگی خود، خدا را مدّ نظر قرار داده و نهایت سعی خود را به کار گیریم تا رفتاری خداپسندانه داشته باشیم. نوع پوشش، نوع صحبت با دیگران، نوع معاشرت با والدین، نوع نگاه، دقت در معاشرت با نامحرم، و دیگر رفتارهای ما باید به گونه‌ای باشد که نشانی از  بندگی ما در محضر خدای سبحان به همراه داشته، و بتوانیم خود را عبد مطیع او بدانیم.

امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «کسی که یاد خدا را در میان غافلین فراموش نمی‌کند، [و در میان آنها به گناه و معصیت نمی‌افتد] همانند کسی است که در میان دشمنان خدا مشغول جهاد است.»[1]  

در این قسمت به صورت اختصار به چند مورد از رفتارهایی که یاد خداوند را در زندگی تقویت می‌کند اشاره می‌شود. رفتارهایی که می تواند سرآغازی باشد برای رسیدن به حضور قلب بیشتر در نماز:

الف ـ احترام به والدین:

والدین هر کس، اساس و ریشه ی جسمانی او هستند. کسی که به والدین خود بی‌احترامی می‌کند در واقع خود را بی‌ارزش، و بنیان خود را سُست کرده است.

شاید روی همین اساس باشد که در روایات می‌فرمایند: بی‌احترامی به والدین، عمر را کوتاه، و روزی ـ مادّی و معنوی ـ را هم کم می‌کند. اگر کسی از روی خشم به والدین خود نگاه کند، خداوند او را از حوزه ی رحمت خود دور کرده و نمازش را نمی‌پذیرد.» [2]

در مقابل کسی که حرمت «رَحِم» را نگاه داشته، و والدین خود را «محترم» می‌شمارد، در واقع به «رحمت» بی‌کران الهی وصل شده و بهره‌های مادی و معنوی فراوانی در این راه خواهد برد.

ب ـ کنترل نگاه:

کسی که چشم به حرام می‌دوزد، از نگاهش بهره‌ای جز «حسرت» و «اضطراب» نخواهد برد. چنین شخصی از خدا دور است و اهل آسمان هم او را شخصی «فاسق» و «خیانت‌کار» به شمار می‌آورند. نگاه حرام درون انسان را تیره از گناه و معصیت کرده و اجازه نمی‌دهد تا نور معنویت و یاد خدا در دل جای گیرد.

در مقابل، کسی که به خاطر خدا چشم از حرام می‌پوشد، از درون احساس «عزّت‌نفس» و «ارزشمندی» می‌کند. او به برکت بندگی خداوند، آنچنان جایگاه رفیعی برای شخصیت انسانی خود قائل است که روا نمی‌دارد با نگاه حرام از آن جایگاه عالی انسانی سقوط کرده و در پستی حیوانیت غوطه‌ور شود.

خدای متعال در پاداش چنین شخصی، او را از دسیسه‌های شیطان در امان نگاه داشته و ایمانی به او عنایت می‌کند که شیرینی آن را با تمام وجود دریافت می‌کند».[3]

ج ـ فرو خوردن خشم و غضب

یکی از مهمترین راه‌های نفوذ شیطان در انسان ـ خصوصاً جوانان عزیز ـ راه خشم و غضب است. کسی که هنر کنترل خشم را در خود نهادینه نکند و از خود خویشتن‌داری نشان ندهد، ممکن است در امتحانی بزرگ گرفتار شده و کاری کند که جبران خسارت آن غیر ممکن باشد. چنین روحیه‌ای رحمت خداوند را از زندگی انسان دور می‌سازد و موجب قساوت قلب از یاد خدا می‌گردد. 

افرادی که گرفتار خشم و غضب هستند، معمولا مبتلا به «خودخواهی» و «خودمحوری» بوده و ارزش کمتری برای افکار و سلایق دیگران قائلند. این افراد ممکن است در مقابل غریبه‌ها و فامیل‌های دور مجبور به خویشتن‌داری باشند؛ اما در برخورد با کسانی که معاشرت بیشتری با آن‌ها دارند، نمی‌توانند واقعیت درونی خود را مخفی کنند.

روی همین اساس است که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: بهترین شما کسی است که با خانواده‌اش بهترین باشد.[4]

دوری جستن از «خودخواهی» و رفتار «محترمانه» نسبت به دیگران، از مهمترین عوامل کنترل خشم و غضب است.

پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌واله) می‌فرماید: «کسی که در عین قدرت بر خشم و انتقام، خشم خود را فرو برد، خداوند متعال به او امنیّت و ایمانی عنایت می‌فرماید که شیرینی آن را در کام خود می‌یابد.»[5] 

د ـ پرهیز از پرگویی:

بسیاری از خطاها و گناهان انسان، از زبان او نشأت می‌گیرند. بزرگان علم اخلاق برای انسان ده‌ها گناه برشمرده‌اند که وزر و وبال آن‌ها از راه زبان بر دامن او می‌نشیند. کسی که مراقب گفتارش نیست و پرگویی را پیشه ی خود می‌کند، همانند کسی است که با پای برهنه از میان زمین پر از خار و خاشاک عبور می‌کند. همانگونه که چنین شخصی با هر قدم سوزش خاری را در پای خود احساس می‌کند، شخص پرگو هم با هر بار تکلم، روح خود را آغشته به کدورت‌ها و تیرگی‌های جدیدی می‌بیند.     

پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: «در غیر از یاد خدا، زیاد سخن نگویید؛ زیرا پرگویی در غیر یاد خداوند، موجب قساوت قلب می‌شود و دورترین مردم از خدا، انسان قسیّ القلب است.»[6]    

پی نوشت ها: 

[1] . الکافی، ج 2، ص 502.  

[2]. مستدرک‌الوسائل، ج 15، ص 195. توجه بفرمایید که این روایت بدین معنا نیست که چنین شخصی نمازش از جهت فقهی قبول نبوده و بدین معنا نیست که باید بعد از توبه نمازش را قضا نماید. بلکه معنای روایت این است که چنین نمازی در نزد خدای متعال پاداش و اجری ندارد و نمی‌تواند معراج او باشد. هر چند که نامش در ردیف بی‌نمازها نوشته نشده و به او «تارک الصلاة» نمی‌گویند.  

[3]. وسائل‌الشیعة، ج 20، ص 192.  

[4]. من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 555.

[5]. وسائل‌الشیعة، ج 12، ص 178.

[6]. وسائل‌الشیعة، ج 12، ص 194.

الهم عجل لولیک الفرج 

همه با هم دعا کنیم که اقامون بیاید

پرسش و پاسخ احکام عزاداری

پرسش:

قمه زدن در روز عاشورا چه حکمی دارد و اگر کسی نذر کرده باشد، حکم آن چیست؟

پاسخ:

مراجع تقلید و پیروان آن‌ها، درباره این عمل، اختلاف نظر دارند. عده‌ای آن را جایز می‌دانند و گروه دیگر به دلیل تأثیر نامطلوبش بر افکار دیگران و این که موجب وهن مذهب می‌شود، آن را جایز نمی‌دانند. حضرت آیت الله خامنه‌ای در دیدار با جمعی از روحانیان، در آستانه ایام عاشورای سال 1373 درباره خرافه‌زدایی از عزاداری سیدالشهدا فرمودند: «قمه زدن هم از آن کارهای خلاف است... .این یک کار غلطی است که عده‌ای قمه‌ها را بگیرند و به سر خود بزنند و خون بریزند. کجای این کار، عزاداری است؟ این جعلی است، این از چیزهایی است که از دین نیست.»ایشان همچنین فرموده است: «امروز این ضرر، بسیار بزرگ و شکننده است و لذا قمه زدن علنی و همراه با تظاهر، حرام و ممنوع است.»

اگر کسی نذر کرده باشد قمه بزند، چون باید متعلق نذر از افعال راجح و مستحب یا دست کم مباح باشد؛ همچنین، با توجه به فتوای حرمت توسط برخی مراجع و با توجه به بازتاب منفی این کار، چنین نذری از نظر شرعی درست نیست و نباید بدان عمل کرد؛ زیرا از شرایط صحت نذر، برخوردار نیست.

پرسش:

عزاداری در نیمه شب که موجب بر هم زدن آسایش و خواب مردم می‌شود، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

به طور کلی مزاحمت و آزار اشخاص چه در خواب باشند چه در بیداری، جائز نیست؛ این مراسم باید در حدّ معمول و متعارف انجام شود؛ و در بعض موارد، مثل شب عاشورا، صدق اذیت نمی‌کند.

پرسش:

ایجاد سر و صدا، کم یا زیاد، در هنگام عزاداری، در صورتی که از رضایت همسایگان بی‌اطلاع هستیم، چه حکمی دارد؟ (آیا رضایت تک تک همسایه‌ها کافی است یا اغلب ایشان)؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

عزت و شأن این برنامه، خود مقتضی است که مزاحمت فراهم نشود.

پرسش:

نظر حضرتعالی در مورد مداحی چیست؟ و یک مداح اهل بیت (علیهم‌السلام) چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

مداحی اهل بیت عصمت و طهارت (سلام الله علیهم اجمعین) چنانچه برای خدا باشد عبادت است و اجر عظیم دارد و به همین جهت مداح باید اهل تقوا و مقیّد باشد. اشعاری که می‌خواند خلاف واقع و دروغ نباشد و این عبادات را تا می‌تواند به قصد قربت انجام دهد تا از مثوبات آن برخوردار شود، هر چند گرفتن مزد در برابر آن اشکال ندارد.

پرسش:

بعضی از مداحان به گونه‌ای ذکر حسین حسین می‌گویند که موجب شور و هیجان می‌گردد و همراه با سینه زدن و گریه کردن، جست و خیزی در جمعیت، ایجاد می‌شود. آیا این کار صحیح است؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

اگر نوحه‌خوانی و مداحی به صورت غنا باشد، حرام است.

پرسش:

مداحان در اثنای دعای کمیل و ندبه و زیارت عاشورا، اشعار یا روضه می‌خوانند، این کار چه حکمی دارد؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

بهتر است دعاهای وارده را بدون این که در اثنای آن‌ها شعر و یا چیز دیگری خوانده شود بخوانند، ولی خواندن روضه صحیح در بعضی مواضعی که مناسب دعاست، اشکال شرعی ندارد؛ بلی اگر طوری در این کار، افراط شود که از صورت دعا خواندن خارج شود، معلوم نیست ثواب آن دعا را داشته باشد.

پرسش:

آیا مداحی که با ریتم موسیقی و به صورت غنا خوانده شود، حرام است؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

بلی؛ حرام است.

پرسش:

آیا دریافت وجه توسط مداح و سخنران در عوض مداحی و سخنرانی در مجالس عزاداری سیدالشهدا (علیه‌السلام) جائز است؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

جائز است.

پرسش:

آیا کتاب روضه‌الشهداء مرحوم ملا حسین کاشفی و اسرارالشهادة ملا آقای دربندی، دارای گزارش‌های تحریف شده از واقعه کربلاست؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

ما حق نداریم نویسندگان دو کتاب مذکور را متهم به تحریف حادثه کربلا کنیم؛ نسبت به مطالبی که در آن‌ها درج شده، آنچه که محتمل‌الوقوع است و دلیلی بر عدم آن نباشد، نمی‌توان انکار کرد و نویسنده را رمی به دروغ‌نویسی کرد و آنچه که بر حسب دلیل، مقطوع‌العدم باشد نباید نقل شود.

پرسش:

مقاتل معتبر اعم از فارسی و عربی از نظر حضرتعالی کدام‌اند؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

از کتبی که در این زمینه، مرحوم محدّث آقای حاج شیخ عباس قمی تألیف نموده‌اند، استفاده نمایید.

پرسش:

خواندن روضه بی اساس، یا مشکوک توسط مداح و یا سخنران، چه حکمی دارد؟

پاسخ از حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله العالی):

خواندن روضه بی اساس، جائز نیست و خواندن چیزی که احتمال صحت آن را می‌دهد، اگر به صورت احتمال باشد، اشکال ندارد.