س?ال : در آیه 34 سوره لقمان خداوند علومی را مختص به خود می داند که احدی به جز او از آن اگاهی ندارد، مثل زمان نزول باران، یا تشخیص جنسی جنین و ... در صورتی که ما شاهدیم علم بشر پیشرفت کرده و انسان هم علم به این ها را یافته پاسخ چیست؟

آیه شریفه 34 سوره لقمان، علم و آگاهى در مورد پنج چیز را مختص خدا مى داند. به این آیه شریفه توجّه کنید:

«(إِنَّ اللهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ و َیَعْلَمُ مَا فِى الاَْرْحَامِ وَ مَا تَدْرِى نَفْسٌ مَّاذَا تَکْسِبُ غَداً وَمَا تَدْرِى نَفْسٌ بِأَىِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ)؛ آگاهى از (زمان قیام) قیامت مخصوص خداست، و او باران را نازل مى کند، (و از نزول دقیق آن آگاه است) و آنچه را که در رحمها(ى مادران) است مى داند، و هیچ کس نمى داند فردا چه به دست مى آورد، و هیچ کس نمى داند در چه سرزمینى مى میرد؟ خداوند (نسبت به همه این امور) دانا و آگاه است».

همان گونه که در آیه فوق آمده، علم به پنج چیز انحصاراً در اختیار خداست:

1ـ اطّلاع از زمان آغاز قیامت

2ـ علم به نزول باران

3ـ آگاهى از جنین درون شکم مادران

4ـ علم به آن چه انسان در آینده انجام مى دهد

5ـ دانش زمان مرگ.

س?ال: چطور آگاهى از این امور منحصراً در اختیار خداست در حالى که سازمان هواشناسى از زمان نزول باران در مناطق مختلف خبر مى دهد، و متخصّصان سونوگرافى با استفاده از دستگاه هاى مدرن، پسر یا دختر بودن جنین را تشخیص مى دهند، و حتّى بعضى از اولیاى خدا از زمان مرگشان مطّلع هستند، مثل این که امام حسین(علیه السلام) مطابق روایاتى که از حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) به وى رسیده بود، مى دانست که در سرزمین کربلا به شهادت خواهد رسید. این مطلب با آیه فوق چگونه جمع مى شود؟

پس خداى سبحان از آنچه در رحمهاست پسر یا دختر، زشت یا زیبا، سخاوتمند یا بخیل، سعادتمند یا شقى، و آن کسى که هیزم آتش است، و یا در بهشت همسایه و دوست پیامبران است، از همه اینها آگاه است. این است آن علم غیبى که غیر از خدا کسى نمى داند

در پاسخ این س?ال مى گوییم: علم و آگاهى بر دو قسم است: 1ـ علم اجمالى 2ـ علم تفصیلى. ممکن است انسانها نسبت به برخى از امور پنجگانه اجمالاً اطّلاعاتى داشته باشند، ولى دانش تفصیلى آن فقط در اختیار خداوند است. انسانها پیش بینى مى کنند که در فلان نقطه باران مى بارد، و در فلان مکان باران نمى بارد، ولى آیا از مقدار بارش باران، تعداد قطرات باران در مناطق مختلف، و دیگر جزئیّات مربوط به آن هم مطّلعند؟ علاوه بر این که در بسیارى از موارد پیش بینى هاى سازمان هواشناسى درست از کار در نمى آید.

انسانها ممکن است پیش بینى کنند که فلان جنین پسر است یا دختر، ولى آیا مى توانند تشخیص دهند که زشت است یا زیبا؟ حسود است یا نه؟ ورزشکار خواهد شد یا نه؟ هوش و ذکاوت بالایى دارد یا نه؟ در زندگى خود موفّق خواهد بود یا نه؟ بى شک این جزئیّات که آن را علم تفصیلى مى نامیم در اختیار خداست.

ممکن است انسانى بگوید فردا طبق معمول جهت کاسبى به مغازه خواهم رفت. ولى آیا مى داند چند نفر به مغازه اش خواهند آمد؟ چند نفر آنها خرید مى کنند؟ چه تعداد راضى باز مى گردند؟ چقدر درآمد خواهد داشت و چه حوادث دیگرى رخ خواهد داد؟ بى شک فقط خداوند از این جزئیّات آگاه است.

در مورد زمان مرگ هم همین طور است، اگر افراد کمى از زمان مرگشان مطّلع شوند، نسبت به جزئیّات آن بى اطّلاع خواهند بود. امام حسین(علیه السلام) مى دانست که در سرزمین کربلا شهید خواهد شد. امّا آیا دقیقاً مى دانست محلّ شهادتش کدام نقطه است؟ دقیقاً در چه زمانى به شهادت مى رسد؟

علم و آگاهى بر دو قسم است: 1ـ علم اجمالى 2ـ علم تفصیلى. ممکن است انسانها نسبت به برخى از امور پنجگانه اجمالاً اطّلاعاتى داشته باشند، ولى دانش تفصیلى آن فقط در اختیار خداوند است. انسانها پیش بینى مى کنند که در فلان نقطه باران مى بارد، و در فلان مکان باران نمى بارد، ولى آیا از مقدار بارش باران، تعداد قطرات باران در مناطق مختلف، و دیگر جزئیّات مربوط به آن هم مطّلعند؟ علاوه بر این که در بسیارى از موارد پیش بینى هاى سازمان هواشناسى درست از کار در نمى آید

شاهد بر آنچه گفته شد حدیثى از امیر م?منان على(علیه السلام) است که پس از ذکر آیه آخر سوره لقمان فرمودند:

«فَیَعْلَمُ اللّهُ سُبْحَانَهُ مَا فِی الاَْرْحَامِ مِنْ ذَکَر أَوْ أُنْثَى ، وَ قَبِیح أَوْ جَمِیل، وَ سَخِیٍّ أَوْ بَخِیل، وَ شَقِیٍّ أَوْ سَعِید، وَ مَنْ یَکُونُ فِی النَّارِ حَطَباً، أَوْ فِی الْجِنَانِ لِلنَّبِیِّینَ مُرَافِقاً. فَهَذَا عِلْمُ الْغَیْبِ الَّذِی لاَ یَعْلَمُهُ أَحَدٌ إِلاَّ اللّهُ؛ پس خداى سبحان از آنچه در رحمهاست پسر یا دختر، زشت یا زیبا، سخاوتمند یا بخیل، سعادتمند یا شقى، و آن کسى که هیزم آتش است، و یا در بهشت همسایه و دوست پیامبران است، از همه اینها آگاه است. این است آن علم غیبى که غیر از خدا کسى نمى داند».(. نهج البلاغه، خطبه 128)

نتیجه این که علم خداوند به امور پنج گانه اى که در آیه 34 سوره لقمان آمده، علم تفصیلى است، و علم دیگران، علم اجمالى است، بنابراین غیر از خداوند هیچ کس نسبت به آن پنج چیز علم تفصیلى ندارد.